Onderzoek arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid

Arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid zijn belangrijke concepten in de screening voor een toeleiding naar de verschillende fasen binnen leren en werken.  Onderstaand onderzoek (afgerond in juni 2017) geeft een analyse van bestaande praktijken in binnen- en buitenland inzake het gebruik van de concepten arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid in contexten van alternerend/duaal leren.  Uit deze analyse werden ook lessen getrokken met het oog op een optimaal gebruik van de concepten arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid in de huidige context van duaal leren in Vlaanderen.

Doorheen de geraadpleegde instrumenten, methoden en onderzoeken is er eensgezindheid over het belang van motivatie als basisvoorwaarde, waar andere dimensies (positieve leeroriëntatie, het geloof in de eigen capaciteiten, positieve beroepskeuze) op voortbouwen. Daarnaast scoren ook dimensies die te maken hebben met de mate waarin de jongere in staat is te integreren in de nieuwe werkomgeving en te participeren op de werkvloer, zoals ‘betrouwbaarheid en stipt handelen’, ‘gepast communiceren’ en ‘doorzettingsvermogen’, hoog. Het valt hierbij op dat er grote eensgezindheid is over verschillende stakeholders (jongeren, scholen, bedrijven) en onderwijstypes en -graden (TSO, BSO, DBSO, Buso OV3, Se-n-Se) heen over welke elementen hierbij in rekening genomen kunnen worden. 

Een tweede opdracht was om na te gaan hoe de dimensies van arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid op een valide en betrouwbare manier in kaart gebracht kunnen worden. Een eerste bevinding is dat er internationaal weinig concrete aanknopingspunten zijn bij instrumenten voor en onderzoek in vergelijkbare contexten. In Vlaanderen vonden de onderzoekers inspiratie bij enkele van de praktijkvoorbeelden, met name de methodieken die werden ontwikkeld in het kader van de ESF-projecten (spoor 3).  Lees hiervoor ook het artikel “Kwalitatieve tools voor het meten van arbeidsrijpheid“.  

De derde opdracht was om na te gaan wat bestaande Vlaamse en buitenlandse instrumenten vertellen over het valide en betrouwbaar selecteren en begeleiden van leerlingen inzake arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid, en hoe deze inzichten kunnen bijdragen tot een optimaal gebruik van de concepten arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid in de context van duaal leren in Vlaanderen. Hierbij valt op dat recente projecten, met name in Vlaanderen, gezorgd hebben dat het beschikbare instrumentarium groter is geworden, ook al blijft er een nood voor verdere ontwikkeling van gevalideerde instrumenten, die het volledige continuüm van screening-matching en begeleiding bestrijken. Het valt met name op dat de competenties rond ‘leren op de werkvloer’ in de bestaande methodieken en instrumenten onderbelicht blijven. Hetzelfde geldt voor de motivationele cluster (en dus arbeidsbereidheid).

Hier vind je in een notendop een overzicht mbt competenties arbeidsbereidheid en arbeidsrijpheid.

Raadpleeg hier het volledige onderzoek.